TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ VE GEÇERLİLİĞİ
Tahliye taahhütnamesi, kiracının belirli bir tarihte kiralanan mülkü boşaltacağını önceden kabul ettiği, yazılı bir belgeye dayanan beyanıdır. Kiraya verenler, kiracının belirlenen tarihte taşınmazı boşaltmasını sağlamak için bu taahhütnameyi kullanabilirler. Türk Borçlar Kanunu’na göre, tahliye taahhütnamesinin geçerli olabilmesi için bazı koşulların sağlanması gerekmektedir.
Tahliye Taahhütnamesinin Geçerli Olma Şartları
Kiracının İrade Özgürlüğü ile İmzalanmış Olması :
Taahhütnamenin, kira sözleşmesinin imzalanmasıyla aynı anda değil, kira sözleşmesi imzalandıktan sonra yapılması gerekir. Aksi halde, kiracının irade serbestliğiyle yapıldığı kabul edilmeyebilir ve taahhüt geçersiz sayılabilir. Taahhütname, baskı altında veya zorlama ile imzalanmışsa geçerliliğini yitirebilir.
Taahhütnamenin Yazılı Olması :
Türk Borçlar Kanunu gereği, tahliye taahhütnamesi mutlaka yazılı olmalıdır. Sözlü olarak verilen bir tahliye taahhüdü geçerli kabul edilmez. Taahhütnamede, kiracının taşınmazı hangi tarihte boşaltacağı açıkça belirtilmelidir.
Geçerli Bir Tarih Belirtilmesi :
Tahliye taahhütnamesinde belirtilen tahliye tarihi, kiracının taşınmazı boşaltmayı kabul ettiği kesin bir tarih olmalıdır. Bu tarih, kira sözleşmesinde belirtilen sürenin sona ermesinden sonra bir zaman olmalı veya taraflarca mutabık kalınarak belirtilmelidir.
Kiracı Tarafından İmzalanmış Olması :
Taahhütnamenin yalnızca kiracı tarafından imzalanmış olması gerekir. Kiraya verenin imzasına gerek yoktur. Taahhütnamenin imzalı bir nüshası kiracıda bulunmalı ve gerektiğinde ispat aracı olarak sunulabilmelidir.
Yukarıda yazılan geçerli olma şartları günümüzde ev sahiplerinin "tarih" kısmı boş bir şekilde kiracıya imzalatılması ve zamanı geldiğinde icra yoluyla kiracıyı tahliye etmek amacıyla kullanılması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Yargıtayın görüşüne göre " boş da olsa altı imzalanan belgelerde, üst kısımlara yazılacak olan maddelerin kabulü" anlamına gelmektedir. Bu durumda da kiracılar, tahliye iradeleri bulunmamasına rağmen evi tahliye etmek zorunda kalacaklardır.
Tahliye Taahhütnamesi İptal Edilebilir mi?
Tahliye taahhütnamesi, yalnızca kiracının iradesini serbestçe kullanmadığı veya hukuka aykırı şartlarda imzalandığı durumlarda iptal edilebilir. Mahkeme, bu şartların varlığını tespit ederse taahhütnamenin geçersiz olduğuna karar verebilir.
Tahliye taahhütnamesinin boş bir şekilde imzalanmaya zorlandığını ve aksi halde kira sözleşmesinin yapılmayacağı konusunda baskı uygulandığını kanıtlamak zor olabilir. Ancak, böyle bir durumda geçerli hukuki kanıtlarla iddianızı desteklemek mümkündür. İşte bazı olasılıklar:
1. Tanık Beyanları
İmza sürecine tanıklık eden başka kişiler varsa, bu kişiler mahkemede tanık olarak ifade verebilir. Tanıklar, kiraya verenin baskı uyguladığını veya kira sözleşmesinin taahhütname imzalanmadan yapılmayacağını söylediğini doğrulayabilir. Fakat bu tanıkların nitelikli tanıklar olması gereklidir. Şöyle ki; o yeri kiralamakla yetkili emlakçının, ev sahibinin akrabalarının, ev sahibinin diğer kiracılarının beyanları davanızda etkili olabilir.
2. Elektronik Yazışmalar ve Ses Kayıtları
Kiraya verenle yapılan yazılı elektronik iletişim (WhatsApp mesajları, e-postalar vb.), kiracının baskıya maruz kaldığını gösteren delil olarak kullanılabilir. Bu yazışmalarda, kiraya verenin tahliye taahhütnamesinin imzalanmasını şart koştuğunu belirttiği mesajlar varsa, kanıt olarak sunulabilir.
Türkiye’de ses kayıtlarının izinsiz kullanımı kural olarak hukuka aykırıdır; ancak mahkeme, kişinin kendini koruma amacıyla yaptığı bir ses kaydını delil olarak kabul edebilir. Bu durumda, kiraya verenle yapılan görüşmenin ses kaydı varsa, baskı yapıldığını gösteren bir delil olarak sunulabilir.
3. Kira Sözleşmesinin ve Taahhütnamenin İmza Tarihleri
Taahhütnamenin kira sözleşmesiyle aynı tarihte, hatta aynı anda imzalanmış olması, baskı uygulandığını gösterebilir. Normalde tahliye taahhütnamesi, kira sözleşmesi yapıldıktan sonra, kiracının serbest iradesiyle imzalanmalıdır. Aynı anda imzalanmış olması, kiracının zorlandığını ima eden bir işaret olabilir.
4. Belirsiz veya Boş Şartların Bulunması
Taahhütnamenin boş bir şekilde imzalanmış olması da, baskı uygulandığının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Eğer tahliye tarihi veya taşınmaz bilgileri eksik bırakılmışsa, bu durum kiracının taahhütnameyi kendi iradesiyle doldurmadığını kanıtlayabilir.
5. Önceki Kira Sözleşmeleri
Kiraya verenin benzer durumlarda, diğer kiracılardan da tahliye taahhütnamesi talep edip etmediği araştırılabilir. Aynı taşınmaz veya kiraya verenle ilgili geçmiş kira sözleşmeleri veya tahliye davaları varsa, bu durum baskı uygulandığını gösterebilir. Mahkemede daha önceki kiracılar da tanık olarak dinlenebilir.
6. Mahkemeye Sunulabilecek Beyanlar
Kiracı olarak, baskı yapıldığını beyan edebilir ve taahhütnamenin geçersizliğini talep edebilirsiniz. Eğer kiraya verenin “Tahliye taahhüdünü imzalamazsanız kiraya verilmeyecek” gibi bir sözlü tehditte bulunduğunu ifade ediyorsanız, bu beyanı destekleyen diğer delillerle birlikte mahkemeye sunabilirsiniz.
7. İhtarname
Kira sözleşmesi ve tahliye taahhütnamesinin imzalanmasının ardından kiraya verene gönderilecek ihtarnamede, tahliye taahhütnamesinin boş bir şekilde kiraya verene teslim edildiğini aksi taktirde kiraya verme işleminin yapılmayacağı kiraya veren tarafından bildirildiğini, kiracı olarak tahliye taahhütnamesinin geçerli bir şekilde yapılmadığından bahisle bu durum kiraya verene ihtar edilmelidir. Böylece baskı altında yapılan işlemler Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi gereği “hukuka aykırılık” kapsamında değerlendirilebilir ve iptal edilebilir. Bu durumlarda, mahkemeden sürecin iptalini talep etmek ve geçersiz sayılmasını istemek en iyi yoldur.